27 січ. 2011 р.

Проповіді та Реколекції

Проповіді
О. Лаврентій OSPPE

1. Реколекції для дівчат в Городку - І Неділя Адвенту 2010
завантажити і прослухати
2.
завантажити і прослухати
3.
завантажити і прослухати
4.
завантажити і прослухати
5.
завантажити і прослухати
6.
завантажити і прослухати
7.
завантажити і прослухати
8.
завантажити і прослухати
9.
завантажити і прослухати
10.
завантажити і прослухати

Пробачити – означає проявити любов

Сьогодні кожна людина насамперед шукає щастя, хоче бути коханою і принятою, потрібною. Найчастіше осягає це через пробачення. Чому? Власне тому, що прощаючи комусь дуже часто різні життєві помилки, починає пробачати собі, а навіть і Богу, Якого часто звинувачує в своїх помилках. Прощаючи комусь – ми самі особисто заслуговуємо на пробачення, стаємось варті пробачення від наших ближніх.
Вже у самих джерел християнства Ісус нас вчить пробачати і пробачення робить основою християнства. Тому нічим іншим, як тільки милосерним пробаченням кожен християнин відрізняється від інших, хто визнає яку небудь релігію. Коли Учні-Апостоли попросили Ісуса, щоб Він їх навчив молитись, Ісус започатковує молитву «Отче наш», в якій дуже чітко і виразно усвідомлює нас про важливість пробачення. Навіть ставить конкретну умову – так пробачайте, щоб вам простилось.
В Євангелії від Св. Матея (6,12) читаємо: «і прости нам провини наші, як і ми прощаємо винуватцям нашим». Цей текст скеровує нас до наступного фрагменту Святого Писання, де Св. Петро запитує Ісуса: «Скільки разів я маю пробачати моєму братові?» (Мт 18,21). Цифра 7 в Біблії означає повноту, бо сім днів, сім разів на день ми прославляємо Бога, як говорить Псалом і також це значить постійно, завжди. А Ісус каже йому, що не постійно, а без перестанку – 77 разів, або 70 разів по 7 разів.
Далі Ісус говорить, що коли ми будемо пробачати собі взаємно, то й Отець Небесний пробачить нам гріхи наші. Пробачить – то забуде назавжди і ніколи до них не повернеться. Пробачити з любові – то полюбити безумовно, поправді.
Коли ми пробачаємо, то звільняємось від зла, стаємо вільними і незалежними. А для того, щоб ми були вільними Божими дітьми, Ісус прийшов на землю, помер за нас і воскрес, і таким чином відкупив нас з усіх гріхів. Тому пробачення ушляхетнює людину, причиняється до того, щоб людина стала прекрасною і мала в собі мир та Божу благодать.

24 січ. 2011 р.

Памяти Матери Екатерины Морозовой

Памяти Матери Екатерины Морозовой
PDF
Печать
E-mail
перевод: Радио "Ватикан"

монастырь в Риме
15 августа исполнилось 52 года с того дня, когда был одобрен Типик русского католического Успенского монастыря в Риме. Совсем недавно, в мае, преставилась первая игуменья обители, возглавившая ее с самого начала. Она оставила важный след в истории русского католичества. Речь идет о выдающейся женщине – Матери Екатерине Морозовой, игуменье Успенского монастыря в Риме, русской католической обители византийского обряда. B день Рождества Христова исполнилось 99 лет со дня ее рождения, и в этом же месяце исполнилось бы 80 лет ее монашеской жизни. «Бог есть любовь, и пребывающий в любви пребывает в Боге, и Бог в нем»: эти слова из Первого послания Св. Иоанна Мать Екатерина любила повторять по-латински. Они могли бы обобщить всю ее жизнь. Oна молилась так: «Господи, дай мне слова Твоей любви, забыть все, что нарушает любовь, и продолжать любить, как Ты- Господи любишь нас.»
Мать Екатерина была глубоко привязана к своим русским корням, к любимой всем сердцем родине и очень страдала из-за невозможности снова ее увидеть. Несмотря на многократные попытки, она так и не смогла разыскать родное селение. Оно называлось Затишье, и на географической карте оказалось как минимум пять местностей с таким названием. Мать Екатерина не любила рассказывать о несчастливых годах своего детства. Когда гости обители спрашивали о ее происхождении, она хмурилась и говорила, что не знает, где находится ее родной город. Матушка предпочитала, чтобы о ее детстве посетителям рассказывала одна из сестер. Непостижимый замысел Провидения с самого детства лишил ее всего, чтобы всецело привлечь к Себе. И она вверилась Богу с верностью, радостью, отдав Ему свое сердце и всю свою жизнь.


24 декабря в православном календаре значится как память святой Евгении. Именно поэтому в Крещении Мать Екатерина была наречена этим именем. С Крещением был связан один необычный эпизод, который она всегда воспринимала как особый знак посвящения Богу: в византийском обряде младенцев мужского пола при Крещении уносят за иконостас, где священник проходит вместе с младенцем вокруг алтаря. Но так случилось, что крестная мать не удержала маленькую Евгению на руках, она упала и укатилась за иконостас, в Святая Святых. Ее детство было благополучным до тех пор, пока не разразилась буря социалистической революции, трагические последствия которой пришлось пережить особенно остро: ведь Евгения была дочерью царского офицера. Она получила строгое семейное воспитание, пропитанное христианскими ценностями. Мать Екатерина рассказывала: «Моя семья была глубоко верующей. В Прощеное Воскресенье, перед началом Великого Поста, по обычаю русских православных семей, все собирались и просили друг у друга прощения, мама у папы и папа у мамы, потом мы, дети… Мама учила меня любить и тех, кто нас не любит, учила не мстить, а вверять все в руки Божьи». Будучи еще совсем маленькой, Евгения не понимала, что происходит, но замечала некоторые детали, которые шаг за шагом изменяли жизнь русского народа: в школе нельзя было больше молиться, а дома перед трапезой родители умолкали на несколько мгновений и почти незаметно осеняли себя крестным знамением – они боялись, что дети кому-нибудь об этом расскажут. Начались проблемы с едой, но мама всегда делилась продуктами с бедными. Маленькая Евгения посещала двух сестер, тайных православных монахинь, которые зарабатывали на пропитание пошивом одежды. Именно они разъяснили ей важность молитвы.
В 1920 году семья Морозовых была вынуждена бежать из России и искать убежища за границей. Евгении было тогда девять лет. Во время бегства через Польшу она потеряла всю семью: отца схватили большевики и расстреляли в Туле; мать внезапно заболела и умерла в пути. Но самым тяжелым переживанием была для нее смерть младшего брата, пятилетнего Ивана, не вынесшего голода и тяжести пути. Евгения осталась одна на свете в чужой стране. Она тоже тяжело заболела и попала в больницу с сильным жаром. А после выписки ее отправили в приют для сирот на окраине Варшавы. Детей размещали в бараках, они спали на голых досках, покрытых одеялом. Там девочка оставалась примерно два года.
В мае 1922 года Евгению перевели в Жодонь, Бельгия, в школу-колонию для русских детей-сирот, построенную бельгийской королевой. Учителя и воспитатели были русские, все уроки велись на русском языке, поэтому Евгения не забывала родного языка. Здесь она жила до 5 сентября 1924 года. Королева принимала личное участие в воспитании девочек и часто их навещала. Затем, в возрасте 19 лет, воспитанниц переводили в Институт Святого Иосифа в Вервьере, при обители Дочерей Милосердия. 29 июня 1927 года вместе с другими девушками Евгения решила принять католичество, получив разрешение, подписанное Святейшим Отцом, сохранить византийский обряд.
7 декабря 1930 года, в канун Торжества Непорочного Зачатия Пресвятой Девы Марии, Евгения поступила в обитель Дочерей Милосердия, основанную святым Викентием Де Полем. Поскольку у девушки не осталось никого из родных, монахини практически заменили ей семью. 8 марта 1932 года она начала работать в больнице Нивеля, где и принесла в 1936 году монашеские обеты, приняв в монашестве имя Цецилии. Сестра Цецилия работала в разных отделениях больницы, став профессиональной медсестрой. Ее пребывание в Нивеле продлилось до 1957 года. Мать Екатерина часто вспоминала эпизоды, связанные с этим периодом ее жизни. Свою работу медсестры она выполняла в любовью и самоотдачей и помнила немало деталей, связанных с отдельными пациентами. «Утром мы вставали в четыре, -- рассказывала мать Екатерина, -- а если была ночная смена, то мы работали и день, и ночь. Однажды после ночного дежурства я так устала, что, встав на колени для молитвы, упала, и настоятельница обнаружила меня спящей уткнувшись носом в пол».
Сестра Цецилия очень дружила с детьми. Однажды совсем маленькая девочка пришла к ней в монастырь в неурочное время. Настоятельница отказалась звать монахиню. Тогда девочка встала на колени перед образом святого Викентия, приняв его за святого Иосифа, и начала молиться: «Святой Иосиф, сделай так, чтобы я могла встретиться с сестрой Цецилией!». Настоятельница была растрогана и все-таки позвала сестру Цецилию.
Когда Священная Конгрегация Восточных Церквей решила основать в Риме Успенский монастырь, согласно волеизъявлению Папы Пия XII, начались поиски монахинь русского происхождения, которые проживали в различных обителях латинского обряда. Кардинал Тиссеран, большой знаток Востока и тогдашний префект Священной Конгрегации Восточных Церквей, думал о создании монастыря византийского обряда, где монахини могли бы жить согласно обычаям и традициям православных монастырей, молясь о гонимой коммунистическим режимом Церкви в России и испрашивая единства, прежде всего с православными братьями. В начале 1956 года в Рим прибыли пять монахинь – из Бельгии, Германии и Франции. В Риме они встретились с иерархами, занимавшимися созданием обители. Время, проведенное в Риме, послужило для лучшего знакомства друг с другом и для размышлений над предложенным типом монашеской жизни. Монастырь устроили в особняке на территории, приобретенной кардиналом Тиссераном специально для этой цели, на улице Пизана, дом 342. Итак, проведя некоторое время в Риме, монахини вернулись в свои конгрегации, ожидая окончательного переезда в следующем году.
Сестра Цецилия приехала в Рим из Бельгии в октябре 1957 года. 7 октября прошла первая Божественная Литургия в часовне Папской Коллегии Руссикум, освященной в честь святой Терезы из Лизье, небесной покровительницы России. Сестра Цецилия прекрасно чувствовала себя в монастыре Дочерей Милосердия, и поэтому ей было нелегко решиться на переезд в Рим. Для нее это было жестом послушания Церкви и настоятелям. Но после этого она ни разу не оглянулась назад и переносила все трудности, повторяя каждый день: «Да будет мне по Слову Твоему». Она не прекращала контактов с прежней обителью, сестры из которой всегда помогали ее новому монастырю, особенно в первые, самые трудные годы его существования.
14 декабря 1957 года, когда помещение было готово, сестры съехались в новый Успенский монастырь, где 15 декабря была совершена первая Божественная Литургия. 16 марта 1958 года сестра Цецилия вместе с тремя сестрами приняла рясофор, а 8 сентября 1959 года постриглась в малую схиму, приняв имя Екатерины. Она стала настоятельницей маленькой общины в 1959 году, а впоследствии была назначена настоятельницей пожизненно.
Мать Екатерина помогала писать иконы инокиням Ирине и Кристине, а некоторые реализовала она сама. Настоятельница занималась шитьем литургических облачений, в первую очередь для византийского обряда. В общине она была ответственной за ризницу, за приготовление просфор, за огород, за уборку и за курятник. В тишине своей кельи она сделала огромное число четок из шерсти, чем особенно часто занималась в преклонные годы, когда ей трудно было ходить и она не могла заниматься другими делами.
У Матери Екатерины был замечательный музыкальный слух. В церкви она пела альтом, хотя вынужденно, поскольку обладала сопрано. Она проявляла живой интерес к литературе и русскому языку: часто она заглядывала в словари, чтобы найти нужное слово и придать ему особый оттенок.
8 декабря 1981 года Его Преосвященство монс. Мирослав Марусин, секретарь Конгрегации Восточных Церквей, на одном из богослужений в церкви «Руссикума» даровал матери Екатерине наперсный крест игуменьи. Нехватка призваний в обители очень огорчала Мать Екатерину, хотя она редко говорила об этом. Большой заслугой игуменьи было то, что ей удалось поддерживать в общине единство, что было совсем нелегко: практически все монахини несли в душе глубокие раны, перенесли в прошлом немало испытаний и имели за плечами опыт жизни в других общинах. Всю свою жизнь Мать Екатерина отдала молитве и служению ближним. Уже в преклонном возрасте, будучи ограниченной в движении, она приходила в церковь обители и часами оставалась за иконостасом, молясь о многочисленных нуждах, которые ей поверяли. Когда у нее не было сил даже для молитвы, она брала в руки свой наперсный крест или крест от своих четок и прикладывалась к ранам Христовым – в безмолвии, с трогательной нежностью. На шее, под апостольником, она всегда носила крупные четки, о которых говорила: «Так даже при других могу молиться». Лишения, перенесенные в детстве, давали о себе знать болями в суставах, которые она самоотверженно терпела. А тем, кто помогал ей передвигаться, она была глубоко благодарна, награждая улыбкой. Сильная боль и ужасное страдание из-за болезни костей не сломили ее дух. Наоборот, все, кто приходил в монастырь могли видеть на ее лице улыбку и слышать от нее слова утешения и ободрения, получать он нее мудрые советы и наставления. Мать Екатерина нередко шутила, рассказывала анекдоты, пела русские песни и декламировала выученные в детстве стихи. Она страдала оттого, что может быть бременем для окружающих, и говорила, что ее кончина освободит других от работы и беспокойства.
Люди, пришедшие на похороны Матери Екатерины Морозовой, свидетельствовали, что на них веяло надеждой: атмосфера была не мрачной, а солнечной, спокойной, какой была сама матушка, никогда не терявшая духа и вверявшая все заботы Богу. Она умерла 18 мая, между Вознесением и Пятидесятницей, и особым знамением было то, что Католическая и Православная Церковь праздновали в этом году Пасху вместе. В восточной традиции принято считать, что для умерших между Пасхой и Троицей врата Рая распахнуты.
В воскресенье после Пятидесятницы в византийском обряде отмечается праздник Всех Святых, а во второе воскресенье – праздник Всех Святых, в Земле Русской Просиявших. Мать Екатерина присоединилась ко многочисленным мученикам 20 столетия, к своей семье, к сестрам обители, ее предварившим. В тропаре Успения Богоматери поется: «При успении Ты не оставила мира, Богородица; Ты преставилась к жизни, будучи Матерью Жизни». Вместе с сестрами из Успенского монастыря мы верим, что Мать Екатерина, которая в течение долгих лет была заботливой и любящей матерью в общине, последует за Матерью Божьей и не оставит никого из тех, кто попросит у нее помощи.
Я благодарю всех тех, кто оказывал нам свою солидарность и поддержку,
С молитвой, сестра Елена
Рим, 21 ноября 2010 года,
Праздник Входа во храм Пресвятой Богородицы
Молитва М. Екатерины
Господь воцарися в лепоту облечеся.
Боже-Иисусе это дело Твое украшать меня, я Твой навсегда.
Все, что в моей должности служения для других, делай для них и для меня, Ты знаешь, укрепи меня, делай во мне, все, что я должен всегда делать для Тебя. Уразуми меня Господи, Твоя любовь во мне, да буду я в Тебе, как Твоя любовь во мне- без конца. Я Твой, да будет воля Твоя. Пресвятая Богородице, Ты Матерь моя, в руки свои возьми и сохрани меня!
В заключение просим тех, кто помогал Успенскому монастырю своими пожертвованиями, и тех, кто желает присодиниться к благодетелям, отправлять пожертвования не на бансковский счет Morosoff Eugenia, а согласно следующим банковским координатам: IBAN IT74 I030 6903 2061 0000 0011 513 BIC: BCITITMM. Получатель – Monastero Russo Uspenskij, Banca Intesa San Paolo, филиал Roma 06 (00445). Обитель благодарит всех за оказанную молитвенную и материальную помощь. Адрес электронной почты монастыря -- dormizione@tiscali.itЭтот e-mail адрес защищен от спам-ботов, для его просмотра у Вас должен быть включен Javascript . Почтовый адрес – via della Pisana 342, 00163 Roma. Телефон и факс (+39) 0666152344.

Источник:Радио "Ватикан"

CZWARTA NIEDZIELA ZWYKŁA

CZWARTA NIEDZIELA ZWYKŁA

KOMENTARZ BIBLIJNY

Pierwsze czytanie: So 2,3; 3,12-13

Powierzchowna lektura proroków mogłaby sprawić wrażenie, że in-

terpretują oni historię narodu wybranego według schematu: kara za nie-

wierność Izraela i odnowienie, które zwykle później następuje. Tymcza-

sem dokładniejsze badanie pism proroków wykazuje, że ich zadaniem

było także pogłębienie życia religijnego w tym celu, ażeby uniknąć kary.

Dzisiejsze pierwsze czytanie z proroka Sofoniasza wskazuje na możliwość

uniknięcia „dnia gniewu Jahwe", ale tylko dla określonej grupy osób,

a mianowicie dla „ubogich", dla tych, którzy uznali swą całkowitą za-

leżność od Boga. Po raz pierwszy w Biblii spotykamy temat „ubogich

Pana", tak drogi pobożności żydowskiej, której podstawą jest zaufanie

Bogu, wierność i pokora. Prorok wskazuje, że ta mała „reszta" może

uniknie gniewu Bożego, o ile będzie otwarta na Boga, będzie wykonywa-

ła Jego polecenia i szukała sprawiedliwości. Pojęcie sprawiedliwości

oznacza tutaj pobożność — religijność. Religijność jest bowiem częścią

sprawiedliwości, jest oddaniem Bogu tego, co Mu się należy. Pojęciu

„ubogi" nadaje Sofoniasz znaczenie moralne i duchowe, odpowiadające

ogólnej orientacji błogosławieństw z Ewangelii Mateusza.

Czy ta mała „reszta" otworzy się na Boga? Tak, złożona jest bowiem

z ludzi „ubogich.". Bogactwa materialne i intelektualne stanowią dla

człowieka niebezpieczeństwo i zamknięcia się na wpływ Boga. Przeciw-

nie człowiek ubogi jest zawsze otwarty, bo zawsze czegoś potrzebuje.

Z tych doświadczeń, które Bóg zsyła na Izrael, ocalona zostanie właśnie

„reszta", składająca się z pokornych i biednych, która ma świadomość

potrzeby Boga i swoje szczęście widzi w Nim. Ta pokora i ubóstwo są

drogą do prawdziwego wyzwolenia człowieka, ponieważ wybranie za-

leżności człowieka od Boga, czyni go wolnym.

Drugie czytanie: l Kor l, 26-31

Kościół w Koryncie składał się z ludzi, którzy chcieli przyjąć chrze-

ścijaństwo. Byli to w większości ludzie niewiele znaczący w swoim środo-

wisku. Nie byli bowiem intelektualistami, nie było też wielu w korync-

kim Kościele wysoko postawionych hierarchii społecznej, nie było wielu

szlachetnie urodzonych, czy bogatych; przeciwnie, byli to ludzie prości,

biedni, ale dobrej woli. Paweł przekonał się, że Bóg od samego początku

w tej społeczności objawił swoją tajemnicę maluczkim (por. Mt 11,25).

Apostoł wyjaśnia Koryntianom, że mądrość Boża jest całkowicie róż-

na od mądrości ludzkiej. Przez mądrość ludzką rozumie się wszystkie

sprawności ludzkie, zwłaszcza intelektualne, które decydują o pozycji

człowieka. Ta mądrość, nazywana czasem mądrością świata, jest sposo-

bem pojmowania życia przez człowieka; nie przenika do niej objawienie

Jezusa Chrystusa. Mądrość Boża jest darem Boga. Ten, kto ją posiada,

me może się z tego powodu wywyższać. Można się chlubić, ale jako

«i(

z daru darmo danego przez Boga na skutek działania łaski. Nikt też nie

może sądzć, że przy pomocy własnych środków znalazł sens życia, albo

drogę do zbawienia. To wszystko człowiek otrzymał od Boga darmo.

Ponieważ Koryntianie są w Jezusie Chrystusie, są z Nim złączeni i żyją

Jego życiem, mądrość więc dla nich objawiła się w Jezusie Chrystusie,

który człowiekowi przywrócił to wszystko, co on utracił na skutek grzechu

Adama (usprawiedliwienie), przywrócił ludziom miano dzieci Bożych

(uświęcenie), wybawił ludzi z grzechu (odkupienie). Daje ludziom swoje-

go Ducha, który kieruje nimi, umacnia, czyni wrażliwymi na dobro, pro?

wadzi do prawdziwego życia w Jezusie Chrystusie. Tym biednym i mało

znaczącym ludziom Koryntu ukazywał więc Apostoł religijny wymiar ich

bytowania. Bóg wybrał ich, ponieważ byli „niczym", aby przez ich wiarę

zawstydzić tych, którzy uważali, że są wszystkim (por. Jr 9,22-23). Mą-

drością zatem i bogactwem, siłą i mocą Koryntian jest Jezus Chrystus

(por. 2 Kor 8,9; 12, 9-10).

Trzecie czytanie: Mt 5, l-12a

Szczególna oryginalność Ewangelii Mateusza rysuje się w pięciu wiel-

kich mowach. Jedną z nich jest kazanie na górze, które nazwano wielką

kartą Królestwa mesjańskiego. Wprowadzenie do tego kazania stanowią

błogosławieństwa, które są przedmiotem dzisiejszego trzeciego czytania.

Błogosławieństwa były rodzajem literackim znanym w Starym Testa-

mencie, a zwłaszcza w Psalmach. Widać to doskonale, że 'np. Psalmy l

i 119, mówiące o Prawie i jego wiernym zachowaniu, zawierają tema-

tyczne analogie z kazaniem na górze z Ewangelii Mateusza.

Pierwszym celem Chrystusa, głoszącego błogosławieństwa, było jasne

wskazanie, że obietnice Starego Testamentu zostały zrealizowane w Jego

osobie, wynika to z aktu, że zajmuje się nieszczęśliwymi, jak to było

zapowiedziane przez proroków (por. Iz 61,1-3).

Błogosławieństwa głoszone przez Chrystusa są jednocześnie oznaj-

mieniem i zaproszeniem. Oznajmiają, że Królestwo Boże już przyszło

i zapraszają człowieka do pójścia drogą do niego wiodącą.

Chrystus w błogosławieństwach nie nakazuje, lecz wskazuje tylko

sposób, jak można wygrać życie, jak można dojść do spotkania za Bogiem.

Dlatego kreśli sylwetkę nowego człowieka, człowieka szczęśliwego — oby-

watela Królestwa. Ten nowy, szczęśliwy człowiek, nie mieści się w do-

tychczas przyjętych kategoriach ludzkiego myślenia, wydaje się dziwny.

Przecież Chrystus głosi inne kryteria wartości. Do szczęśliwych zalicza

biednych, cichych, smutnych, głodnych, miłosiernych, czystego serca, sta-

rających się o pokój, znoszących prześladowania. A więc nie bogaci, nie

rozkrzyczani, nie ludzie bez uczucia litości, zapierający się w czasie prze-

śladowania. Wymagania Jezusa są trudne, ale też wielkość Królestwa jest

bez ceny. Ludzie w całej historii zbawienia będą zostawiali wszystko,

rezygnowali ze wszystkiego, sprzedawali wszystko, aby osiągnąć Króle-

stwo. jako tę najbardziej drogocenną perłę.

Tematy teologiczne czytań

1. Człowiek ubogi duchem jest zawsze otwarty na Boga i na drugie-

go człowieka.

2. Zawsze w historii zbawienia Bóg objawiał swoją tajemnicę ma-

luczkim i pokornym.

3. Błogosławieństwa z kazania na górze wykreślają stosunek czło-

wieka do Boga i człowieka do drugiego człowieka.

KOMENTARZ LITURGICZNY

Czytania dzisiejszej liturgii są bardzo zwarte tematycznie; przekazują

nam fundamentalną wiedzę o warunkach wejścia do Królestwa Bożego.

Prezentują nam one miarę, jaką Bóg przykłada do człowieka. To Boże

kryterium oceny człowieka „stawia na głowie" wszystkie nasze ludzkie

wyobrażenia i sposób myślenia, nasze kategorie ocen i wartościowanie,

do jakich przywykliśmy. U Boga liczy się to, co ubogie, pokorne, proste,

małe.

Ew. — Ewangelia ukazuje tych, którzy mają dane do wejścia do

Królestwa Bożego. Są to wszyscy wymienieni przez Chrystusa w czasie

kazania na Górze Błogosławieństw: ubodzy w duchu, płaczący, cisi, ła-

knący sprawiedliwości, miłosierni, czystego serca, wprowadzający pokój,

prześladowani. Oni są błogosławieni tzn. szczęśliwi. Ich udziałem będzie

radość eschatologiczna. Ponieważ, jednak Królestwo Boże już nadeszło

dzięki przyjściu Chrystusa, dlatego są oni szczęśliwi już teraz, z tym,

że to szczęście nie ma nic wspólnego z przekonaniem, że ziemskie powo-

dzenie jest znakiem błogosławieństwa Bożego.

Czyt. I — zawiera zapowiedź prawa głoszonego przez Chrystusa.

Prorok Sofoniasz przedstawia tych wszystkich, w których Bóg ma upo-

dobanie: są to „pokorni ziemi". Określenie to często występujące w Sta-

rym Testamencie zawiera właściwie wszystko, co podaje Ewangelia. Zda-

nie: „Może się ukryjecie w dniu zapal czy wosci Pana", winno wszystkim

uczestniczącym poprzez liturgię w tajemnicach zbawienia uświadamiać,

że nie mamy żadnego prawa żądać od Boga zbawienia, ani nie możemy

być go całkiem pewni. Tylko pokora stwarza konieczne warunki dla aktu

zbawczego Boga. Trzeba nam ciągle szukać. „Szukajcie Pana... szukajcie

sprawiedliwości, szukajcie pokoju".

Psalm 145, śpiewany przez zgromadzenie, jest streszczeniem tego,

o czym mówią wszystkie czytania: „Ubodzy w duchu są błogosławieni".

Czyt. II — Sw. Paweł, opisując środowisko chrześcijańskiej wspólnoty

w Koryncie, charakteryzuje zarazem Kościół: „... niewielu mędrców (...),

niewielu możnych, niewielu szlachetnie urodzonych". Bóg wybrał to, co

głupie w oczach świata, to, co jest niczym. Paweł widzi w tym kon-

tynuację zbawienia dokonanego na krzyżu. Tekst ten bowiem można

zrozumieć w powiązaniu z fragmentem poprzedzającym nasz urywek,

w którym Apostoł głosi Chrystusa ukrzyżowanego. Jak Bóg przyjął

Chrystusa, który uniżył się w śmierci krzyżowej, tak przyzna się do po-

kornych, małych, chlubujących się jedynie w Jezusie Chrystusie, „który

stał się dla nas mądrością, sprawiedliwością, uświęceniem i odkupieniem".

KOMENTARZ HOMILETYCZNY

I.

Chrystusowy kodeks moralności w stosunku do dekalogu, ustawia na

nowe;, płaszczyźnie wszystkie kontakty międzyludzkie, oraz między czło-

iPKiem a Bogiem. Nowa moralność nie -jest tylko suma ' praw-

nych obowiązków wobec Boga i bliźnich, ale jest płaszczyzną spotkania

człowieka z Bogiem nagradzającym. Nagroda ma tu podwójny charakter:

ogólny — wszyscy postępujący według tego kodeksu uznani zostali za

błogosławionych, szczęśliwych, czyli dobre postępowanie samo dla siebie

jest nagrodą; poszczególne postulaty są nagradzane specjalnym, odpowied-

nim dobrem, co ukazuje nowe oblicze Boga, jakie objawił Chrystus. Zo-

stał w pełni dowartościowany człowiek. Jeżeli w przykazaniach zawsze

chodziło o wymiar społeczny, to w błogosławieństwach, aż w pięciu wy-.

padkach idzie o sprawy jednostki. Człowiek konkretny: ubogi, smutny,

cichy, miłosierny, czystego serca — jest nagradzany. Sprawy społeczne

zostały zredukowane do fundamentalnych wymogów: sprawiedliwość i po-

kój. Trzeba jednakże zaznaczyć, że przy szczególnym „premiowaniu", na-

grody za dokonania społeczne są najwyższej rangi. Walczący o sprawie-

dliwość nie tylko ją otrzymują, ale osiągną też królestwo niebieskie.

Bojownicy o pokój będą nazwani synami Bożymi. W dokonaniach indy-

widualnych nagroda tej miary przeznaczona jest tylko dla ludzi ubogich

w duchu i czystego serca.

W stosunku do dekalogu błogosławieństwa wydają się być mniej

atrakcyjne. Nakazują bowiem działanie jakby sprzeczne ze zwykłym

pojmowaniem życia. Praktyka codzienna dostarcza wielu dowodów, że

nie warto być cichym, ubogim... Gdy się żyje pośród ludzi, ceniących

tylko wartości doczesne, trudno jest zawierzyć nagrodom Chrystusa...

A jednak cała sprawa zawisła właśnie na tym zawierzeniu. Chrześcija-

nin musi spojrzeć na swój smutek, ubóstwo, pokorę, miłosierdzie..., któ-

rych domaga się Bóg, jako na czynniki uświęcające rzeczywistość przy-

rodzoną. W ten sposób, po pierwsze, przemienia się doczesne życie, a po

drugie, sprowadza się na ziemię specjalne działanie nadprzyrodzone.

I tu jawi się owa konieczność zawierzenia Chrystusowi, który „stał się

dla nas mądrością od Boga i sprawiedliwością, i uświęceniem, i odku-

pieniem" (l Kor 1.30).

II.

Bóg niewidzialny każe siebie szukać! Czyż to nie paradoks? A jednak

cała historia ludzkości to jedno wielkie szukanie Boga. Życie ludzkie

widziane w tym aspekcie staje się wielką przygodą. Jednakże pytanie:

jak Go szukać?, będzie wciąż aktualne.

Prorok Sofoniasz radzi szukać Boga poprzez zdobywanie sprawności

moralnych: pokorę, posłuszeństwo, sprawiedliwość. Jest to wyższy spo-

sób niż szukanie Stwórcy w dziele przyrody, ale przecież jeszcze wciąż

jest to chodzenie po omacku. Bóg dociera do nas przez znaki, bo taka jest

konstrukcja ludzkiego poznania. Znakiem może być cała przyroda, zna-

kiem jest pragnienie doskonałości, chęć odkrywania w sobie Boga. Spe-

cjalnym znakiem — emisariuszem, był każdy z proroków wysyłanych

przez Jahwe. Najdoskonalszym i najbardziej zrozumiałym znakiem Boga

na ziemi jest Jezus Chrystus. On objawił nam najprawdziwszy wizeru-

nek Boga. Sam jest obrazem Boga niewidzialnego: „On stał się dla nas

mądrością od Boga" (l Kor 1,30).

Spotykamy się z Bogiem, ilekroć przychodzimy na spotkanie z Chry-

stusem. On widząc tłumy, otwiera swoje usta i naucza (Mt 5,1-2). Nie

mogę więc omijać świątyni, zgromadzenia liturgicznego, Eucharystia

sprawowanej we wspólnocie. Jednocześnie nie mogę pomijać na swojej

222

drodze do Boga innych ludzi: „Bóg wybrał właśnie to, co glupie(...), co

nie jest szlachetnie urodzone(...) i wzgardzone" (l Kor l, 27-28). Kochać

ich tak, jak Bóg kocha: „Jahwe daje chleb głodnym, strzeże przychodniów,

podnosi pochylonych, chroni sierotę i wdowę..." (Ps. resp. 145). Człowiek,

którego Jahwe miłuje, staje się dla innych znakiem obojętności Boga.

Tu też Go można spotkać.

Chrześcijaństwo jest przede wszystkim powołaniem: „Przypatrzcie

się, bracia, powołaniu waszemu!" (l Kor 1,26). Jest wyborem Bożym,

i to nie tylko, gdy chodzi o Apostołów czy kapłanów. W tajemnicy chrztu

każdy z nas został przez Boga powołany do głębokiego z Nim zjednocze-

nia. Dla jakich zasług czy wartości Bóg nas wybrał? — Dla żadnych!

Zupełnie nieważne jest w oczach Bożych nasze pochodzenie, siła czy

mądrość. Bóg ma upodobanie w tym wszystkim, co wzgardzone przez lu-

dzi (znaczy to, że człowiek sam nie zawsze potrafi dostrzec wartości

najautentyczniejsze i najważniejszej miary). Nawet swego Syna chciał

widzieć na ziemi słabego, nędznie urodzonego i nie zrozumianego. A my

tak często przepychamy się do Majestatu Bożego z naszymi własnymi

zdobyczami, osiągnięciami, wartościami — jak faryzeusz w świątyni

i chlubimy się tak, jakbyśmy mogli sami ze siebie czegokolwiek dokonać.

Jedyną prawdziwą chlubą chrześcijanina jest Jezus Chrystus. Wszystkie

moje osiągnięcia życiowe o tyle mają wartość, o ile zbliżają mnie i bar-

dziej upodabniają do Chrystusa.

Postawa moja ludzka, wobec Boga winna charakteryzować się po-

korą. A ta polega przede wszystkim na zrozumieniu mojej pozycji wo-

bec Boga. Grzeszne człowieczeństwo, od świętości Bóstwa, dzieli ogromna

przepaść. Ale Bóg zechciał w Chrystusie zasypać tę przepaść miłością.

Nie będzie miał człowiek trudności z pokorą, jeżeli zrozumie, iż Bóg

jest tym, który obdarowuje i nie ma innego źródła jakichkolwiek war-

tości. Kiedy modlę się, pokutuję, spełniam akty miłosierdzia — to nie

ja Bogu daję, to On mnie obdarowuje. „J to co nie jest, wyróżnił Bóg, by

to co jest, unicestwić, tak by się żadne stworzenie nie chełpiło wobec

Boga" (l Kor l, 28-29).


4 niedziela zwykła

Czyt. l - So 2, 3; 3, 12-13 Czyt. H - l Kor l, 26-31 Ewangelia - Mt 5, l-l2a

Droga do prawdziwego szczęścia

Błogosławieństwa zapowiadają nagrodę dla tych, którzy na ziemi umieją przegrywać. W doczesności szczęście jest ściśle złączone z sukcesami. Im więcej zwycięstw tym więcej szczęścia. W Królestwie Jezusa szczęście jest związane z umiejętnością ponoszenia klęski.

Na ziemi szczęśliwi są ci, którzy gromadzą bogactwa. W Kró­lestwie Chrystusa natomiast ci, którzy umieją z nich rezygnować. Szczęśliwy jest ten, kto opanował sztukę uwalniania się od dóbr tego świata. Droga ewangeliczna wiedzie bardzo stromą i niewygodną ścieżką, a każde dodatkowe obciążenie staje się na niej przeszkodą. Ktokolwiek chce dotrzeć do szczytu i przeżyć radość z jego zdobycia, musi się zdecydować na ubóstwo, na rezygnację nawet z wielu rzeczy, które wydają mu się bardzo potrzebne.

Na ziemi szczęśliwi są ci, którzy nie muszą płakać. W Królestwie Chrystusa znajdą się jednak ci, którzy przez łzy cierpienia i niesz­częścia dostrzegli wielkie, nieprzemijające wartości. Cierpienie jest próbą człowieka, jeśli tę próbę przetrwa czeka go nagroda.

Na ziemi szczęśliwi są ludzie mocni, a o ich sukcesie często decyduje tupet, siła głosu, twardość pięści. Krzyk traktują jako narzędzie podporządkowania sobie innych. Ludzi można wrzaskiem zastraszyć. Kruche to jednak szczęście, jeśli zbudowane jest na zastraszaniu innych, stąd Jezus obiecuje prawdziwe szczęście cichym, zaznaczając, że oni posiądą ziemię. Człowiek cichy to ten, który potrafi w takim stopniu panować nad sobą, że nawet w starciu z przemocą nie odda ciosem za cios, lecz samym spojrzeniem pełnym pokoju obezwładni swego przeciwnika.

Szczęśliwi w doczesności są ci, którzy siedzą na sędziowskich krzesłach, a nie na ławie oskarżonych. Zgodnie z logiką tego świata lepiej sądzić, niż być sądzonym, lepiej prześladować, niż być prześladowanym. Natomiast w Królestwie Chrystusa, gdzie liczy się tylko wierność prawdzie, tysiąc razy lepiej siedzieć na ławie oskarżonych i mieć czyste sumienie, niż na krześle sędziowskim i wydawać niesprawiedliwe wyroki. Ostatecznie każda rozprawa sądowa zostanie powtórzona przed Bogiem i każdy sędzia ziemski zasiądzie na ławie oskarżonych. Jeśli sądził sprawiedliwie, czeka go nagroda, jeśli wydał niesprawiedliwy wyrok, odmierzą mu taką miarą, jaką on mierzył.

Chrystus mówiąc „błogosławieni prześladowani", wzywa do odwagi zasiadania na ławie oskarżonych. Sam jako więzień zasiadł na tej ławie - i to zarówno przed trybunałem sądu religijnego, jak i państwowego.

Na ziemi szczęśliwi są ci, którzy umieją się dobrze urządzić. Najczęściej jednak dokonuje się to z naruszeniem sprawiedliwości społecznej. Jeśli jeden posiada dużo, to inni posiadają mniej, jeśli ktoś chce mieć bardzo dużo, to tym samym sprawia, że obok niego pojawiają się ludzie, którzy mają bardzo mało. Na ziemi nie ma sprawiedliwości. Jedni ją naruszają, a inni za nią tęsknią. Jezus zapowiada stworzenie świata czystej sprawiedliwości. Znajdą się w nim jednak nie ci, którzy łamali jej prawo na ziemi, lecz ci, którzy jej pragnęli.

Druga część błogosławieństw wzywa do ubiegania się o wartości potrzebne do twórczego przeżywania niepowodzeń na ziemi. Jest to troska o czystość serca uzdalniająca do oglądania Boga; odwaga podejmowania czynów miłosierdzia, czyli wysiłek zmierzający do wprowadzenia na ziemi sprawiedliwości społecznej przez dobrowolne dzielenie się z potrzebującymi tym, co sami posiadamy; nastawienie na wprowadzanie pokoju, a więc tego, co ludzi jednoczy.

Wnikliwe odczytywanie błogosławieństw stanowi wezwanie do zastanowienia nad tym, w jakiej mierze nasze wyobrażenie o szczęściu harmonizuje z tym, które posiada Chrystus.

Powszechny

Instytucją o najszerszym zasięgu, zainteresowaną losami całej ludzkości, jest Organizacja Narodów Zjednoczonych. Polska już od wielu lat należy do tej organizacji, z czego jednak nie wynika, by przeciętny Polak miał świadomość swej własnej przynależności do ONZ. Ta najbardziej powszechna organizacja, jaką udało się stworzyć człowiekowi, gromadzi państwa i narody, ale nie zabiega o gruntowanie świadomości przynależności do niej indywidualnych ludzi. Pod tym względem Kościół Chrystusowy jest znacznie doskonalszą instytucją. Potrafi bowiem przy swej powszechności trafić do świadomości każdego swego członka.

Powszechność Kościoła jest dziełem Boga. Zbudowanie wspólnoty obejmującej ludzkość przekracza możliwości człowieka. Kościół jest katolicki, czyli powszechny, w tym znaczeniu, że jest w nim miejsce dla każdego człowieka. Spotykają się w nim Murzyn i Eskimos, Arab i Japończyk, geniusz i człowiek upośledzony umysłowo, mistrz olimpijski i kaleka, który nigdy nie stanął na własnych nogach. W Kościele jest miejsce dla dziecka jeszcze nie narodzonego i dla starca zniszczonego sklerozą, dla wielkich grzeszników i dla świętych.

Kościół to wielki rodzinny dom, w którym każdy członek ma miejsce przy jednym ojcowskim stole. Ewangelia jest najpowszech­niejszą księgą świata, można ją czytać w każdym zakątku ziemi i wszędzie jest zrozumiała. Osiem błogosławieństw urzeka swoją głębią i powszechnością nie tylko w Europie, ale w Azji i Australii. Wszędzie też można ustawić Eucharystyczny stół, przy którym nie ma pierwszych miejsc, lecz wszyscy stają się braćmi niezależnie od przynależności narodowej, koloru skóry, stopnia posiadanej wiedzy czy ilości zgromadzonych pieniędzy.

Powszechność Kościoła jest możliwa dzięki miłości, którą przekazał nam Chrystus. Wiedząc, że wielu ludzi do tej miłości jeszcze nie dorasta, Jezus ukazał jej trzy zasadnicze wymiary, by w ten sposób objąć możliwie wszystkich. Z miłością bliźniego mamy się pochylić nad każdym czekającym na naszą pomoc. Miłością wzajemną mamy darzyć naszych przyjaciół. Miłością nieprzyjaciół mamy ogarnąć wrogów. W tym ujęciu nie ma człowieka, którego by miłość nie objęła. Ona też decyduje o powszechności Chrystusowego Kościoła.

Głębsza świadomość powszechności Kościoła ujawnia ostro nie­dojrzałość wielu chrześcijan. W historii bywało wielokrotnie, iż na kilka godzin przed bitwą żołnierze po obu stronach frontu gromadzili się przy Chrystusowym ołtarzu, przyjmowali łaskę rozgrzeszenia, spożywali Eucharystyczny chleb, a czynili to wszystko z karabinem wymierzonym do swoich współbraci w wierze. Zabijali się wzajemnie, by po śmierci, na progu wieczności, podać sobie po bratersku ręce. Takie wydarzenia są bolesnym wyrzutem, iż ciągle nie dorastamy do braterskiej zgody na ziemi, mimo że stanowimy jedną wielką Bożą rodzinę.

Ciągle za mało znamy Kościół, do którego należymy i dlatego za mało go kochamy. Nie można kogoś kochać, nie znając go. Poznawanie różnych aspektów Chrystusowego Kościoła wprowadza nas w cudowne dzieło Boga, które sami współtworzymy. Chrześcijanin nie może być nieczułą cegłą w wielkim gmachu budowli, którą wznosi Bóg, ale żywą komórką uczestniczącą w szczęściu całego organizmu. Kościół jest Ciałem Chrystusa złożonym z miliardów żywych komórek, bardzo zróżnicowanych, a jednak harmonijnie współpracujących ze sobą. Powszechność Kościoła to jeden z wielkich cudów, który można obserwować i podziwiać zarówno dziś, jak i na przestrzeni wieków.


4 niedziela zwykła

Rok A /Mt 5, 1-12/

Błogosła wiem

Umierający kapłan, liczący 65 lat, zapytany, co by zmie­nił dziś w swoim życiu? - odpowiedział:

„Śledziłbym, jak działa Bóg i byłbym na każde Jego ski­nienie, by Mu pomóc. Tylko to się liczy i tylko to zostaje. Nic więcej. Ja ustawiłem to odwrotnie. Działałem i czeka­łem, że Bóg mi pomoże. Nikt mnie nie wyprowadził z tego błędu. Pozwólmy Bogu działać, a zobaczymy cuda".

Błogosławieni to ci, którzy pozwalają Bogu działać i są na każde Jego skinienie. Są wolni, są radośni, są twórczy. Nie mają stresów, bo działanie Boga jest zawsze skuteczne, nawet gdy jest to czas burzenia, wyrywania i umierania. Czas prześladowań i łez.

Pozwólmy Bogu działać.

TRZECIA NIEDZIELA ZWYKŁA

TRZECIA NIEDZIELA ZWYKŁA

KOMENTARZ BIBLIJNY

Pierwsze czytanie: Iz 8,23-9,3

Fragment, stanowiący pierwsze czytanie dzisiejszej ewangeli, zaczer-

pnięty z proroctwa Izajasza, jest jednym z ważnych proroctw mesjań-

skich w Biblii. Jest to okres inwazji asyryjskiej na królestwo północne

Cw latach 734—732), obejmujące krainy Zabulona i Neftalego w Galilei.

I e bowiem krainy pierwsze padły ofiara najazdu (por. 2 Kri 15,29).

W przyszłości zaś, która nie została bliżej określona, te same krainy za-

stały okryte chwałą. Droga do morza, o której mowa, łączyła Damaszek

z Morzem Śródziemnym poprzez Transjordanię i Galileę. Galileę zaś na-

zywano krainą pogańską dlatego, że zamieszkiwała ją ludność mieszana

złożona z Żydów i pogan.

Lud, który chodził w ciemnościach, to Żydzi galilejscy deportowani

do Asyrii. Prorok zapowiada dla nich wyjście z ciemności, to znaczy wy-

zwolenie z niewoli i powrót do ojczyzny. Nastąpi to wtedy, gdy nasta-

nie światłość wielka. Pierwotnie wyrażenie to rozumiano w ten sposób,

ze będzie miało miejsce odnowienie zniszczonych działaniami wojennymi

krain. Historia Izraela ma także wymiar duchowy, który należy odkryć

w tekście Izajasza. Tę odnowę duchową narodu widzi prorok w narodze-

niu Księcia Pokoju, który zajmie tron Dawida. Będzie nim zapowiedziany

już uprzednio przez proroka Emmanuel (por. Iz 7,14).

Pierwsi cieszyć się będą tym światłem mieszkańcy krain północnych,

który najbardziej ucierpi w czasie najazdu asyryjskiego. Zapanuje wtedy

wielka radość, przedstawiona w obrazie żniwa i podziału łupu zdobyte-

go na wojnie. Powodem tej radości będzie unicestwienie potęgi zdobyw-

ców i zniknięcie śladów wojennych. Sprawi to właśnie Książę Pokoju,

który będzie królem narodu i jego ojcem, zapewniającym pokój. On też

spełni obietnicę daną Dawidowi, że tron jego będzie trwał na wieki.

Jest to znak duchowy Mesjasza, który widzi Izajasz w tych obrazach, za-

czerpniętych z wymiaru politycznego. Bóg wyzwoli naród z niewoli

asyryjskiej, podobnie jak pomagał Gedeonowi zmiażdżyć Madianitów

w słynnej walce (por. Sdz r. 7 i 8).

Drugie czytanie: l Kor 1,10-13,17

Problem' jedności w Kościele istniał od samego początku. O chrześcija-

nach z pierwszej gminy jerozolimskiej św. Łukasz napisał, że: Trwali

oni... we wspólnocie" (Dz 2,42). Nie było tak jednak we wszystkich gmi-

nach, o czym chce nam przypomnieć drugie czytanie dzisiejszej niedzieli.

W gminie korynckiej, w jednej z pierwszych społeczności, założonej przez

św. Pawła, powstał rozłam wśrów wiernych, który uderzył w jedną z pod-

stawowych zasad życia kościelnego — w jedność. Koryntianie weszli na

drogę, na której łatwo zagubić świadectwo o Chrystusie, które się w nich

utrwalało (por. l Kor 1,6).

W Koryncie powstały cztery stronnictwa, które odwoływały się do

jednego czy drugiego apostoła, jako swego mistrza. Jedni odwoływali

się do Pawła. Być może, że byli to pierwsi chrześcijanie nawróceni z po-

gaństwa, których słowo Boże głoszone przez Pawła zdobyło dla Chrystu-

sa. Inni znowu powoływali się na Apollosa, nawróconego Żyda, pocho-

dzącego z Aleksandrii, bardzo zdolnego, doskonale znającego Pismo św.

Potrafił on doskonale operować filozofią grecką i Starym Testamentem.

Jego wspaniały umysł i znakomita wymowa zdobywały wiele sympatii

w Koryncie. Była także grupa, która w Piotrze upatrywała swego mi-

strza. Byli to nawróceni na chrześcijaństwo Żydzi, którzy w dalszym

ciągu zachowywali przepisy Prawa Mojżeszowego, a szczególnie obrzeza-

nie. Zwolenników Chrystusa zidentyfikować najtrudniej. Być może byli

to ludzie o szczególnej mentalności, którzy nie chcieli odwoływać się

do Chrystusa za pośrednictwem ludzi, ale czynili to sami i bezpośrednio.

Paweł zabierając głos stawia pytania: czy można podzielić Chrystu-

214

trzecia uicuz.icia ^.wy^a

są? Podział w Kościele, który jest Ciałem Chrystusa, oznaczałby podział

samego Chrystusa. Czy można sobie wyobrazić taką sytuację, by Chry-

stusa mogło sobie przywłaszczyć dla siebie jakieś stronnictwo? Czy można

Chrystusa stawiać na jednej płaszczyźnie z nim — Pawłem, który przecież

nie był ukrzyżowany! Chrzest, który chrześcijanin przyjmuje w imię

Chrystusa, sprawia, że do Niego należy. Nie należy do Pawła, bo w imię

Pawła nie został ochrzczony. Dalej Apostoł zapewnia, że jego posługa

obejmuje przede wszystkim głoszenie Dobrej Nowiny, a chrztu udzielają

jego współpracownicy. Wymienia zaledwie kilka osób, którym udzelił

chrztu.

Trzecie czytanie: Mt 4, 12-23

Przygotowanie Jezusa do publicznej działalności dobiegało końca. Ma-

teusz, ukazując ostatni etap tego okresu — pobyt Jezusa na pustyni

i spotkanie z szatanem, przechodzi do opisu rozpoczęcia publicznej dzia-

łalności Mesjasza, co jest treścią Ewangelii na dzisiejszą niedzielę.

Działalność rozpoczyna Jezus w Galilei, krainie pogardzanej przez

Żydów i najbardziej spoganiałej. Jezus wybrał Galileę dlatego, że do-

wiedział się o uwięzieniu Jana Chrzciciela. Aresztowanie Poprzednika

było znakiem, że dalszy pobyt może stać się także niebezpieczny dla

Jezusa. Od samego początku pojawiają się trudności, które będą Mu to-

warzyszyły przez całą Jego działalność. Udał się więc Chrystus najpierw

do rodzinnego Nazaretu, ale ponieważ nikt nie jest prorokiem w swojej

ojczyźnie, skierował się do położonego nad jeziorem Kafarnaum. Następ-

nie udanie się do Galilei miało także na celu wypełnienie się proroctwa

Izajasza (dzisiejsze pierwsze czytanie), które Mateusz cytuje, a według

którego właśnie w Galilei najpierw zabłyśnie i ukaże się Książę Pokoju.

Obecnie to wielkie światło rozświeciło się na nowo nad brzegami jeziora

w Galilei, a światłem tym jest Jezus Chrystus — Mesjasz.

W swoim nauczaniu Jezus podejmuje temat głoszony przez Jego

Poprzednika — Jana Chrzciciela. Zapowiada, że królestwo niebieskie jest

już blisko, zachęca do nawrócenia. Co oznacza to nawrócenie się dla kró-

lestwa? Chrystus naucza, że człowiek ma możliwości wolnego wyboru.

Zachęca do wybrania Boga, to znaczy królestwa miłości. Przywrócenie

człowiekowi życia w całej jego pełni dokonuje się przez porzucenie zła

i wybranie na to miejsce królestwa Boga. Tę samą myśl głosili prorocy.

Nie chodzi tu tylko o zmianę samej mentalności. Nawrócenie oznacza

pełną przemianę — nową orientację. Nawrócenie, to ocena stosunku

człowieka do Boga. Powodem do nawrócenia jest bliskość królestwa Bo-

żego, które człowiek powinien poznać.

Działalność publiczna rozpoczęta. Jezus powołuje uczniów. Szuka ich

w miejscu pracy, tam gdzie pełnią swoje codzienne obowiązki. Obiecuje,

ze uczyni z nich rybaków ludzi. Powołanie odbywa się bardzo prosto.

Jest wezwanie ze strony Jezusa, a ze strony przyszłych Apostołów pójście

za Nim. Było ich na początku czterech. Na pierwszym miejscu wymienia

ewangelista przyszłego zastępcę Chrystusa — Szymona Piotra, a potem

Jego brata Andrzeja i synów Zebedeusza: Jakuba i Jana.

Tematy teologiczne czytań

l. W życiu człowieka powrót z ciemności do światła następuje wtedv,

kiedy człowiek przechodzi ze stanu grzechu do stanu łaski Bożej.

2. Podziały i niezgoda następują w życiu ludzkim wtedy, gdy chrześci-

janie tracą świadomość swej żywej łączności z Chrystusem.

3. Fundamentem jedności w Kościele jest wiara i miłość.

KOMENTARZ LITURGICZNY

Ew./Euch. — Ideą przewodnią dzisiejszego fragmentu Ewangelii jest

zasadnicze wezwanie Jezusa do odnowy życia: „Nawracajcie się, albowiem

bliskie jest Królestwo Niebieskie". Misterium tego wezwania uobecnia

się w liturgii i jest aktualne zawsze dla każdego chrześcijanina, niezależ-

nie od stopnia zjednoczenia z Bogiem. W człowieku zawsze istnieją ob-

szary pogańskie, zawsze są w nas tereny misyjne. Celem umożliwienia

wszystkim pełne zaakceptowanie i przeżycie nadchodzącego królestwa,

Jezus obchodzi całą Galileję, głosi ewengelię, nawraca, powołuje pierw-

szych uczniów, leczy choroby i słabości.

Czyt. I — Poprzez działalność Jezusa w Galilei spełniło się najdo-

kładniej — co podkreśla zresztą sam św. Mateusz — proroctwo Izajasza

(czyt. I) o upokorzonej krainie Zabulona i Neftalego, której naród, znaj-

dujący się w ciemnościach niewoli asyryjskiej, ujrzy wielką światłość

wolność od ucisków, światło pokoju, światło Mesjasza, „...nad mieszkańca-

mi kraju mroków światło zabłysło".

Psalm 26 z responsorium: „Pan światłem moim i zbawieniem moim",

jest jakby odbiciem nastrojów narodu, znajdującego się w niewoli, gdzie

panuje nędza, głód, lęk, ale równocześnie żyjącego zapowiedzianą na-

dzieją wolności, nadzieją czasów mesjańskich. Pan przyjdzie — dlatego

nie należy się lękać; On obrońcą życia, On pozwoli oglądać świątynię

i „dobra Pańskie w kramie żyjących". Psalm jest drogowskazem dla zgro-

madzenia liturgicznego, jakich dóbr należy oczekiwać w królestwie Bo-

żym, które wprawdzie „już jest", ale równocześnie „ciągłą przychodzi".

Czyt. II — Jedną z podstawowych cech królestwa Bożego jest je-

dność, miłość, pokój. Harmonizuje więc z ogólną myślą dnia czyt. II,

w którym św. Paweł dowiedziawszy się o istniejących w gminie chrze-

ścijańskiej w Koryncie rozłamach i sporach, wzywa w imię Jezusa do

jednomyślności: „... byście byli jednego ducha i jednej myśli". Podsta-

wowym argumentem dla Pawła jest jedność samego Chrystusa: „Czyż

Chrystus jest podzielony?". Skłóconym grupom powołującym się na oso-

by, które doprowadziły ich do Chrystusa (ja jestem od Pawła, ja od

Apollosa, ja jestem Kefasa), Paweł odpowiada, że nie zostali ochrzczeni

w ich imię i że nie oni za nich umarli na krzyżu, lecz sam Chrystus.

Jedność Kościoła, jak i jedność wspólnoty liturgicznej nigdy nie bę-

dzie udziałem genialnego kierownika: tylko Chrystus jest podstawą i ce-

lem wszystkich poszukiwań na drodze do jedności.

KOMENTARZ HOMILETYCZNY

I.

1. Dlaczego istnieje dziś kryzys powołań kapłańskich? Niebywały

wzrost dobrobytu? technizacja życia i myślenie przyrodnicze połączone

z zaniedbaniem refleksji humanistycznej? — Na pewno, ale czy to są

najgłębsze przyczyny?

2. Przypatrzmy się powołniom ewangelijnym. Jezus przechodził obok

rybaków i powiedział: „Pójdźcie za mną". Oni natychmiast zosta-

wili wszystko! Niewątpliwie działała tu Boża moc powołująca, ale osta-

teczny los tego powołania uzależnił Bóg od zgody ludzkiej uwarunkowa-

nej dyspozycją wewnętrzną, wiedzą religijną powołanego. Co ci rybacy

dowiedzieli się o Jezusie? Najpierw od Jana Chrzciciela usłyszeli, że On

jest Barankiem Bożym, który gładzi grzech świata (J 1,29). A potem do-

wiadywali się, jak „obchodził Jezus całą Galileę nauczając(...), głosząc

ewangelie o królestwie i lecząc wszystkie choroby i wszystkie słabości

wśród ludu" (Mt 4,23),. Galilea została kiedyś nazwana przez Izajasza

„Galileą pogan", ponieważ ludność współżyła z poganami. Za to spotkała

ją kara i wygnanie. Ale Jahwe zapowiedział dzień, w którym „Naród

kroczący w ciemnościach ujrzał światłość wielką" (Iz 9,1). Odtąd wszy-

scy mieszkańcy „Ziemi Zabulona i Neftalego" oczekiwali na przyjście

Mesjasza, który przywróci im błogosławieństwo Jahwe. Piotr i Andrzej,

Jakub i Jan z pewnością znali historię swego kraju, żyli w tradycji me-

sjańskiej obietnicy i skoro ukazał się Jezus przynoszący prawdę o kró-

lestwie Bożym i błogosławieństwo Jahwe utrudzonemu ludowi, uwierzyli

Mu. I na tej wierze mógł Jezus budować swą pewność, że ci rybacy nie

odrzucą powołania Apostolskiego.

3. Problem wiary więc jest najważniejszy tam, gdzie Bóg powołuje

człowieka. Wiarę wydatnie wzmacnia głęboka tradycja religijna, pielę-

gnowana w środowisku wychowawczym, a szczególnie w rodzinie. Bóg lu-

dzi wierzących jest zawsze Bogiem przychodzącym i Bogiem tęsknionym.

Całe życie religijne człowieka rozgrywa się w świetle tej prawdy. Połącze-

nie tych dwóch elementów: żywej tradycji religijnej w rodzinie i wciąż

ożywianej praktykami tęsknoty za Bogiem, może dać w efekcie natych-

miastową zgodę człowieka na wołanie Chrystusowe: „Pójdź za mną". Za-

uważalny dziś kryzys powołań kapłańskich, jest zewnętrznym wyrazem

osłabienia wewnętrznych kontaktów człowieka współczesnego z Bogiem,

głównie na skutek zamierania tradycji religijnych w wychowaniu rodzin-

nym.

II.

1. Czy umiemy się cieszyć? Paweł VI powiedział, że człowieka współ-

cznego męczy jednoczesny przesyt doznań przyjemnych. Dlatego jest

smutny.

2. Prorok Izajasz opisując czasy mesjańskie wielokrotnie podkreśla

radość, jaka będzie udziałem ówczesnych ludzi. I. Przejdę z ciemności

do światła (9,1). Dopiero kontrast tego co jest i tego co było, pozwala

człowiekowi należycie ocenić i cieszyć się tym, co zyskał. 2. — Własna

praca uwieńczona obfitymi plonami daje radość człowiekowi radosne

zadowolenie (9,2). 3 — Najgłębiej i na j autentycznie j potrafi się radować

człowiek wolny (9,3). 4 — Radość jest tym głębsza, im bardziej realna

istnieje nadzieja trwania dobra, która raduje. Każde przeczucie końca

mrozi radość i rodzi przedwczesny smutek (9,4). Ewngelista Mateusz uka-

zuje dziś Chrystusa, który przyniósł ludziom radość, gdy głosił królestwo

niebieskie, leczył choroby i słabości ludzkie. Jednakże główną podstawą

radości była nowa świadomość religijna, że na ziemi „światło zabłysło",

pośród ludzi stanął Syn Boży, który wołał: „Nawracajcie się" (Mt 4,17).

brodził się nowy dynamizm życiowy: warto podlać trud odnowy we-

wnętrznej!

3. Na jakiej więc glebie może wyrosnąć moja prawdziwa chrześcijań-

ska radość? l. Chrystus działa we mnie! A to oznacza, że nawet w naj-

trudniejszych sytuacjach życiowych, zwłaszcza moralnych, dam sobie ra-

dę. 2. Poczucie wolności (nie: rozpasania!) pozwoli mi zawsze być czło-

wiekiem radości. Znam własne rozradowanie, kiedy wracam od konfe-

sjonału uwolniony od jarzma grzechów i pogodzony z Bogiem. „Trzeba

być zwolnionym z mysią Przedwczesnego pierw, aby być wyzwolonym

z przeciw myśli Bożej — z niewoli" (Norwid). Każda radość, aby była

głęboka, domaga się trudu poprzedzającego, zapracowania na nią. Lenistwo

rodzi frustrację. 4. Odczuwać radość jestem zdolny zwłaszcza wtedy, gdy

umiem zwycięsko przeżywać okresy smutku. Wtedy, prawem kontrastu,

lepiej potrafię ocenić odmianę losu. Po „ciemnościach" Bóg zawsze zsyła

słońce radości. 5. Wreszcie, radość chrześcijańska nie boi się śmierci, bo

to żaden koniec. Wtedy właśnie rodzi się „nowe", dziś jeszcze widziane

niejasno, ale przecież zagwarantowane słowem Bożym („Pójdźcie za

Mną..." Mt 4,19).

III.

1. Można by się pytać, dlaczego chrześcijaństwo, istniejące od dwu-

dziestu stuleci, nie zrealizowało w pełni prorockiego programu czasów

mesjańskich.

2. Paweł Apostoł na początku Listu do Koryntian, którego fragment

dziś słyszeliśmy, nakreślił sylwetkę człowieka odrodzonego łaską chrztu:

„W Chrystusie Jezusie(...) zostaliście wzbogaceni we wszystko(...), tak

iż me brakuje wam żadnego daru łaski..." (l Kor 1,5.7). A jednak po

tym ukazaniu wspaniałości duchowego wnętrza chrześcijanina, Paweł upo-

mina wiernych w Koryncie. Zarzuca im brak zgody, rozłamy i spory,

spowodowane brakiem jednomyślności. Wytyka im bezzasadne podkre-

ślenie indywidualnej swej odrębności na niekorzyść tego, co łączy wszy-

stkich ochrzczonych (1,10.12). Wreszcie gani ich za brak rozumienia

Bożej nauki: „Czyż w imię Pawła zostaliście ochrzczeni?" (1,13). Oto

dwie strony samej rzeczywistości, jaką jest osoba chrześcijanina. Z jednej

widzimy wspaniołości Bożego obdarowania, a z drugiej małość i słabość

ludzkiej kondycji, jako pozostałość skażenia natury człowieczej przez

grzech pierworodny. Te dwa czynniki — boski i ludzki — wciąż w czło-

wieku są żywe, wciąż pracują; i chociaż nie jest to rywalizacja, to jednak

człowiek czasem przeżywa wzniosłe chwile swego mocnego związania

z Bogiem, a czasem aż brzydzi się siebie samego, uwikłanego w grzech.

Aforystycznie ujął tę dwoistość sytuacji człowieka Norwid: „Człowiek?.

Jest to kapłan bezwiedny i niedojrzały..." (Sfinks). Analogiczną sytuację

spotykamy w całym chrześcijaństwie. Są w jego historii okresy wspa-

niałej kultury, gdzie każde dzieło ludzkiego geniuszu wskazuje na Boga,

ale są także epoki, w których Boga się pomniejsza. Zresztą, każda epoka.

daje liczne świadectwa tego dualizmu czynników, formujących dzieje

ludzkie. Tak więc chrześcijaństwo wniosło ostrą świadomość czynnika

nadrzędnego działającego w człowieku i poprzez niego kształtującego profil

kulturowy w dziejach: „Ludzkość bez boskości sama siebie zdradza" (Nor-

wid). Co więcej, chrześcijaństwo wskazało na dynamizm współpracy

z ludźmi oraz podkreśliło konieczność czynnego włączenia się człowieka

w życia Boże. I na tym współdziałaniu zasadza się wszelki wysiłek peda-

gogiczny Kościoła: „Posła? mnie Chrystus, abym głosił Ewangelię" (1,17).


3 niedziela zwykła

Rok A /Mt 4, 12-23/

Jan został uwięziony

Nie jest łatwo zgodzić się na to, że bliskiego człowieka aresztują, i to tylko dlatego, że odważnie powiedział praw­dę, a to się nie podoba władzy. Takie wydarzenie zmusza do przemyślenia dalszego działania. Czy warto prawdę mó­wić, skoro za to czeka więzienie, za to ucinają głowę.

To się nie opłaci. Trudniej, gdy mówienie prawdy jest zadaniem numer jeden.

Tak jest z prorokiem, czyli człowiekiem, którego wybiera Jezus po to, by dał świadectwo prawdzie. Wtedy trzeba to robić, nawet gdy za to utną głowę. Jezus swoim świadkom przywróci życie.

Jan już dawno chodzi po niebie z wysoko podniesioną głową.


Trzecia niedziela zwykła

Czyt. I - h 8, 23b-9, 3 Czyt. II - l Kor l, 10-13. 17 Ewangelia - Mt 4, 12-23

Nawracajcie się!"

Ktokolwiek obserwuje szeroko zakrojoną działalność Kościoła, może stracić z oczu to, co w jego misji jest najważniejsze. Zaangażowanie w prace na rzecz pokoju, ratowanie głodnych w świe­cie, wychowywanie młodego pokolenia, troska o biednych i chorych, obrona uciśnionych, walka o sprawiedliwość społeczną, ekumenizm, kontakty z przedstawicielami innych religii ... a w ramach samego religijnego życia nowenny, kongresy, zebrania itp., to wszystko jest ważne, ale co jest najważniejsze? Tylko jedno: wezwanie do nawrócenia! Otwarcie przed człowiekiem szansy uczynienia możliwym tego, co wydaje się być niemożliwe, a mianowicie że może uczestniczyć w życiu doskonalszym niż to, które jest, że może sięgnąć po udział w życiu samego Boga.

Wezwanie do nawrócenia stanowi serce religii. Jezus rozpoczyna swe publiczne działanie od tego wezwania i kończy je tym wezwaniem. Przyszedł bowiem, by pomóc nam w dokonaniu wielkiej wewnętrznej przemiany, w dorastaniu do życia wiecznego.

Jakie są podstawowe elementy nawrócenia? Pierwszy z nich to troska o dojrzałość człowieka. Ten się nawraca, kto szuka ubogacenia swego umysłu, serca i uczuć. Nawracanie jest zawsze znakiem dojrzałości człowieka, zdolności do zmobilizowania wszystkich sił, by sięgnąć po wartość wyższą. Komu nie zależy na pogłębianiu wiadomości o świecie, o Bogu, o ludziach, o sobie, komu nie zależy na duchowym rozwoju, ten nie odpowie na wezwanie Jezusa.

Drugim elementem jest postawa otwarta na przyjęcie wartości religijnych. Zależy ona od człowieka i Jezus w Ewangelii wielokrotnie się o nią upomina. Chodzi tu o odpowiednie nastawienie. Na przykład zupełnie z innym nastawieniem wędrujemy do teatru, by oglądać komedię, a z innym na pogrzeb. Jeśli ktoś przyjdzie do teatru z wewnętrznym nastawieniem takim jak na pogrzeb, nie potrafi odebrać tych wartości, które można dostrzec w dobrej komedii.

Niewłaściwe nastawienie bardzo utrudnia przyjęcie wartości reli­gijnych. Czasem nakładające się na siebie drobiazgi decydują o na­rastaniu uprzedzeń, które w rezultacie uniemożliwiają przeżycie nawrócenia. Trzeba ustawicznie zabiegać o postawę otwartą, gotową na przyjęcie- wartości religijnych.

Trzecim ważnym elementem jest widzialny znak, którym Bóg się posługuje dla przekazania swojej łaski. Może to być tekst Pisma Świętego odczytany jako Słowo Boga adresowane wyłącznie do mnie. Tak między innymi przeżył nawrócenie św. Augustyn czytając jedno zdanie z Listu św. Pawła do Rzymian. Może to być głębsze przeżycie zjawisk przyrody, majestatu gór lub zachodu słońca, ostatnie słowo umierającego przyjaciela lub piękna melodia. Pewne z tych znaków zostały wykorzystane w życiu religijnym. Do nich należy przede wszystkim chrzest, czyli zanurzenie człowieka w wodzie. Wynurza się już jako oczyszczony, jako nawrócony. Znak ten znany innym religiom, był stosowany przez Jana Chrzciciela głoszącego nawrócenie i został przez Jezusa ustanowiony jako sakramentalny znak nawrócenia.

Wezwanie Chrystusa: „Nawracajcie się!" stanowi doskonałą okazję do głębszej refleksji nad najważniejszą misją Kościoła, jaką jest wzywanie ludzkości do nawrócenia. A ponieważ każdy człowiek potrzebuje nawrócenia, jest to również okazja do refleksji nad swoim nawróceniem, nad dorastaniem do pełnego nawrócenia.

Zbawienie człowieka jest zawarte w jego nawróceniu. Człowiek przez nie staje się w pełni sobą, odnajduje siebie wobec Boga, bliźnich, świata i sam zostaje wypełniony prawdziwym pokojem.

Jeden

Kościół w Koryncie od samego początku musiał zwalczać różne próby podziału w swoim łonie. Sam Paweł pisze o tym wyraźnie:

„Doniesiono mi o was, bracia moi, że zdarzają się między wami spory. Myślę o tym, co każdy z was mówi: 'Ja jestem Pawła, a ja Apollosa, ja jestem Kefasa, a ja Chrystusa'". W tym kontekście staje się jasne jego wezwanie: „Upominam was, bracia, w imię naszego Pana Jezusa Chrystusa, abyście byli zgodni i by nie było wśród was rozłamów, byście byli jednego ducha i jednej myśli".

Jest rzeczą znamienną, że wszystkie wspólnoty same muszą się organizować, a więc w pewnym sensie dzielić zadaniami, a rów­nocześnie muszą przezwyciężać pokusy rozbicia. Doskonalenie wspól­noty jest możliwe tylko na bardzo trudnej drodze zgody wszystkich na podział funkcji przy równoczesnym zachowaniu jedności.

Zło wiedząc, że zgoda potęguje siły i przez nią wspólnota staje się niezwykle twórcza, usiłuje przede wszystkim zwyciężać przez podziały, przez brak jedności. Ponieważ Kościół w planach Boga realizuje wielkie dzieło zbawienia ludzkości, zło od początku stara się za wszelką cenę osłabić skuteczność tego działania przez rozłamy.

Każdy wiemy należący do Chrystusowego Kościoła winien sobie z tego zdawać sprawę. Tam gdzie następuje spotęgowanie działania dobra, pojawia się prawie natychmiast kiełkujące ziarno niezgody, które trzeba rozpoznać, i o ile to jest w mocy wierzących, wyrwać. Bywa, że rozłamów nie da się przezwyciężyć. Kościół w swej historii przeżył niejedną schizmę. Odpadały od niego wielkie rzesze wiernych. Jedno jednak jest w stu procentach pewne: żadne rozdarcie nie prowadzi do powstania drugiego Chrystusowego Kościoła. Kościół Chrystusowy choćby był łamany na wiele kawałków, był, jest i będzie jeden.

To jest mniej więcej tak, jak z jednością sakramentalnego małżeństwa. Jeżeli współmałżonek odchodzi i szuka innego małżeń­stwa, nie niszczy tym samym sakramentalnego związku. Jest tylko jego zdrajcą, ale nadal jest małżonkiem. „Co Bóg złączył, człowiek niech nie rozdziela".

W podobnym znaczeniu Kościół Chrystusowy jest jeden. To wielka wspólnota połączona więzią nierozerwalną z Jezusem, jak żona z mężem. To że jakaś część wiernych zrywa łączność z innymi, a nawet z władzą kościelną, to jeszcze nie dowód, że tworzą drugi Kościół Chrystusowy. Ludzie tego nie potrafią uczynić, Kościół może zakładać tylko Bóg, a nie człowiek.

Należałoby dokładniej prześledzić związek kryzysu jedności mał­żeństwa i rodziny z kryzysem przynależności do Kościoła, oraz zbyt wielkie uproszczenie sprawy zawarte w twierdzeniu, że jest rzeczą obojętną, do jakiego Kościoła człowiek należy.

Chrystus modlił się słowami: „Ojcze, aby byli jedno". Jego modlitwa na pewno została wysłuchana. Ci, którzy Go kochają, są jedno z Nim i między sobą.

Niewielu z nas przeżywa radość z przynależności do jednego Chrystusowego Kościoła. Ten kto odkrył tę prawdę, odnajduje się w Kościele, jak w jednej autentycznie kochającej się rodzinie. Ponieważ jest to rodzina złożona z niedoskonałych ludzi, może przeżywać różne spięcia, nawet dramaty, ale zawsze jest to jeden dom, w którym dla każdego jest miejsce, jedzenie i zadanie. Gdybyśmy lepiej współpracowali z łaską, nie byłoby tak wiele rozdarć, łez i krwawych ran w naszych wspólnotach. Bo jedność i zgoda, to nie tylko sprawa nasza, ale przede wszystkim wielkie pragnienie Boga, kochającego nas Ojca.